Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ve Özgür Suriye Ordusunun (ÖSO), Zeytin Dalı Harekatı kapsamında dün terör örgütü YPG/PKK-DEAŞ'tan temizlenen Afrin'in Racu belde merkezi, Birinci Dünya Savaşı ve Milli Mücadele döneminde de Türkiye için stratejik bir nokta görevi gördü.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, Afrin'in kuzeybatısındaki bölgenin stratejik önemi, 1914 yılının başında tamamlanan ve Halep’ten başlayıp Tel-Rıfat ve Katma’dan devam ederek Afrin şehir merkezinin 4 kilometre kuzeyinden geçen Anadolu-Bağdat Demiryolu'nun Racu ve Ekbez üzerinden Islahiye’ye ulaşmasından kaynaklanıyordu.
Anadolu-Bağdat Demiryolu hattının önemli kollarından olan Racu ve çevresi, bu yüzden Mondros Mütarekesi sonrası Osmanlı'nın elinde tutuldu ve Türk Ordusu, 1. Dünya Savaşı ve Milli Mücadele yıllarında ulaşım ve lojistiğini burasının üzerinden sağladı.
Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Daire Başkanlığı belgelerine göre, Osmanlı birlikleri 24 Kasım 1918'de Racu'daydı ancak 3 Aralık 1918'de Racu Kaymakamı ve Ordu Kumandanı şehirden ayrıldı. Tüm birliklerin ve memurların çekilmesi sonucu İngiliz Ordusu 1919 başlarında Racu dahil Afrin bölgesinin tamamını işgal etti.
Milli Mücadele'de Fransızlara karşı Racu
Racu, Milli Mücadele döneminde de Kuvayımilliye birlikleri için stratejik bir nokta görevi gördü.
Anadolu'daki Milli Mücadele'nin başladığı 1920 ortalarında Racu bölgesindeki Türk ve Kürt aşiretlerinden oluşturulan müfrezeler, Fransızlara karşı mücadele verdi. Bu birlikler Racu-Katma arasındaki tren raylarını söktü ve Anadolu'ya işgal birliği götüren Fransızların trenleri raylardan çıktı. Bu esnada pusuya yatan milli kuvvetler, Fransız Ordusu’na saldırdı ve Fransızlar çok sayıda kayıp verdi.
Ayrıca 1921 boyunca da bölgedeki Türk ve Kürtlerden oluşan yerel Kuvayımilliye birlikleri, Ankara’dan aldıkları cephane ve silah desteğiyle Ekbez ve Racu istasyonlarına saldırılar düzenleyerek Fransızlara kayıp verdirdi. Adana Cephesi Kumandanlığına bağlı bu birlikler, Afrin’in kuzeyindeki Racu-Ekbez hattını Fransızlardan aldı ve 1921 yılı sonlarına kadar bölgeyi kontrol altında tuttu.
Osmanlı, 21 Ekim 1921 Ankara Antlaşması'nın ardından bölgeden çekildi.
Afrin'in Milli Mücadele'deki stratejik önemi
Tarihçi yazar Enes Demir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Afrin'in Birinci Dünya Savaşı'nda dahi kaybedilmemiş bir bölge olduğuna dikkati çekerek, 30 Ekim 1918'de Mondros Mütarekesi imzalandıktan sonra, Osmanlı birliklerinin Afrin-Tel Rıfat-Azez hattında hakimiyetinin bulunduğunu anlatmıştı.
Hatay'ın güneyi ve İdlib'in kuzeyine kadar olan bölgede Türk birliklerinin bulunduğunu da aktaran Demir, Mondros Mütarekesi sırasında bölgenin komutanlığını 7. Ordu Kumandanı Mustafa Kemal Paşa'nın yürüttüğünü hatırlatmıştı.
Der Cemal ve güneyindeki Afrin Nehri'nde kurulan Türk savunma hattını ise 3. Kolorduya mensup askerlerin koruduğuna işaret eden Demir, 24'üncü tümenin ise bugünkü Afrin'in 5 kilometre güneyinde yer alan Kerzecil'de konuşlandığını söylemişti.
Özellikle Fransızların bölgeyi işgalinin ardından Milli Mücadele döneminde Afrin'in öneminin "kritik" olduğuna dikkati çeken Demir, "Bilhassa, Fransız kuşatması altındaki Antep'in düşman işgalinden kurtarılmasında Afrin'deki Kuvayımilliye birlikleri mücadele veriyor. Afrin'deki Kuvayımilliye birliklerinin Ankara'dan cephane istediği ise kitapta paylaştığım tarihi belgelerde belirtiliyor. Söz konusu talebe karşılık Mustafa Kemal Paşa'nın emriyle, Adana Cephesi'nden Afrin'e cephane gönderiliyor." ifadelerini kullanmıştı.
Afrin halkının tamamına yakınının Milli Mücadele döneminde Türkiye'ye bağlı olduğunu vurgulayan Demir, bölgenin ileri gelen Kürt aşiret liderlerinin de buradaki Türkmen kuvvetleriyle, Ankara tarafından bölgeye Kuvayımilliye Komutanı olarak atanan Asım ve Bedri Beylere bağlı olarak işgale karşı mücadele ettiklerini anlatmıştı.
Eski dönemlerde Türkmen ve Kürtlerin yaşadığı Racu ve bağlı köylerinde, bugün ağırlıklı olarak Kürtler, Ezidiler ve Araplar yaşıyor. Racu merkez ve köylerinin nüfusu, tahmini olarak 20 bin civarında.
Zeytin Dalı Harekatı'nda ele geçirilen ikinci belde merkezi
TSK ve ÖSO, dün Afrin'in stratejik öneme sahip Racu belde merkezine girerek bölgenin büyük bölümünü kontrolüne almıştı. Racu belde merkezinin alınmasıyla ele geçirilen belde merkezi sayısı 2 olmuştu.
TSK ve operasyonlara destek veren ÖSO güçleri, harekatın başından bu yana YPG/PKK-DEAŞ'ın işgalindeki Afrin'de 3'ü belde merkezi, 102'si köy, 6'sı köy altı yerleşim ve 22'si stratejik dağ veya tepe, biri YPG/PKK'ya ait üs olmak üzere 134 noktayı ele geçirdi.
(AA)
